021 46 01 39 23
نقاره زنی از زمان هاى قدیم در آستان مقدس امام رضا (ع) معمول بوده است اما این که این رسم از چه زمانى آغاز شده و به صورت یک سنّت درآمده، معلوم نیست و نه نویسندگان درباره ی آن چیزى نوشته اند و نه اسناد و مدارک موجود در حرم مطهر چیزى را نشان مى دهد. اما از نشانه هاى تاریخى چنین برمى آید که در قرن دهم نیز، نواختن نقاره معمول بوده است. در روزگاران پیشین، استفاده از شیپور و نقاره در دربار شاهان معمول بود و هر بامداد و شبانگاه، در کاخ ها و قصور و محل هاى اقامت حاکمان و امیران در شهرها و بیابان ها نقاره مى زدند و مردمان را احضار و یا مرخص مى کردند و طبل نواختن و شیپور زدن، نشان حاکمیت و اقتدار شاهان به شمار بوده است.در ایران، نواختن طبل و نقاره تا زمان قاجاریه ادامه داشت و حاکمان هم در مراکز استان ها به هنگام معینى از آن استفاده مى کردند و در مناطق شرقى کشور حتى تا اوایل قرن حاضر نیز معمول بود.
اما… چرا این شیوه در بارگاه امام رضا(ع) مرسوم شده، چه کسى آن را بنا نهاده و از چه زمانى این کار رواج یافته است، معلوم نیست، و هر کس بر پایه ذوق و برداشت خود، براى آن انگیزه اى بیان مى کند اما به هر حال با هر انگیزه اى که این کار آغاز شده باشد، اینک نقاره هر صبح پیش از طلوع آفتاب و هر عصر پیش از غروب خورشید در صحن رضوی نواخته مى شود و همزمان با برآمدن و فروشدن آفتاب، آخرین نواهاى نقاره به گوش مى رسد. این بدان معنى است که نمازگزاران براى بر پا داشتن فریضه خود، اندک فرصتى بیش ندارند و اگر نماز خویش را به جاى نیاورده اند، مى باید شتاب کنند و به اقامه نماز بپردازند. افزون بر این، هنگامى که حادثه ی خاصى از قبیل شفای بیمار، شب های میلاد معصومان و بزرگداشت های مذهبی، به هنگام تحویل سال و... رخ دهد که مردم شادمان گردند و جشنى همگانى پدید آید، نقاره نوازان بر فراز نقاره خانه مى روند و بر طبل ها مى کوبند و در شیپورها مى دمند. اما… در ایام محرم و صفر که روزهاى سوگوارى شیعیان است، به منظور احترام به آیین سوگوارى، هیچ نوایى از نقاره خانه به در نمى آید.
براى نقاره زدن در آستانه مقدسه، محل خاصى در نظر گرفته شده و جاى بلندى فراهم آمده است. این بناى زیبا و باشکوه، بر فراز ایوان شرقى صحن عتیق (انقلاب) قرار دارد و از قسمت هاى مختلف حرم، دیده مى شود. بلندى بنا سبب شده است که به هنگام نقاره زدن، آواى آن تا دوردست ها شنیده شود. بناى زیبا و چشمگیر نقاره خانه، با ظرافت و شکوه خود، از دیدنى ترین بخش هاى حرم مطهر است که همگان را به اعجاب و تحسین وامى دارد بدین صورت که بناى نقاره خانه که سراسر از کاشى فیروزه اى است و در پیرامون ایوان آن نرده کشى شده است، دو طبقه دارد که طبقه زیرین جاى گذاشتن طبل ها و شیپورها است و طبقه بالایی محل استقرار نوازندگان میباشد.
نظراتی هست که می گویند نقاره زنان هفت نفر هستند که سه نفرشان بر طبل مى کوبند و چهار نفر در شیپور مى دمند ولی در جای دیگر مطالعه کردیم که: نقاره زنان یازده نفر هستند و به نوبت انجام وظیفه می کنند و به آن ها حقوق داده می شود حال در هر صورت که باشد در آستان قدس به آن ها « عمله ی شکوه » می گویند.
نقاره به وسیله « طبل » و « کرنا » نواخته می شود و خوب است بدانید که طبل ها ذکری ندارند و فقط به عنوان « کوس شادمانه » و همنواز از شروع تا خاتمه با کرناها نواخته می شوند. در صورتی که کرناها ذکری دارند که سینه به سینه تا به امروز نقل شده است و بدین شرح است:
دست اول: « سرنواز »، سردسته ی کرنا نوازها، کرنا را به طرف گنبد حضرت به عنوان سلام می گیرد و می دمد:
پس نوازان که تعداد آن ها چهار نفر می باشند، جواب می دهند:
سرنواز مجدداً با سر کرنا به طرف گنبد حضرت اشاره می کند و چنین می نوازد:
پس نوازان جواب می دهند:
دست دوم: کرنای سرنواز ذکر می کند:
پس نوازان جواب می دهند:
سرنواز، سرکرنا را به طرف گنبد می گیرد و ذکر می کند:
دست سوم: کرنای سرنواز ذکر می کند:
در این موقع طبال ها به عنوان شادی طبل های خود را به صدا در می آورند.
مجدداً سرنواز ذکر می کند:
پس نوازان پاسخ می دهند:
موقعی که پس نوازان می خواهند کرنای خود را بر زمین بگذارند، سرنواز می گوید:
| برای مشاهده نرخ تور مشهد با هتل ها، امکانات و خدمات مختلف اینجا کلیک کنید |
